Bóng tối trong ngôi nhà thông minh

Có thể dùng thiết bị di động để theo dõi và điều khiển mọi thứ trong nhà, kể cả khi ở xa nhà! Ý tưởng ngôi nhà thông minh đang từng bước trở thành hiện thực, với ánh sáng và cả bóng tối…

Sau tiệc sinh nhật của con gái Allyson hai tuổi, vợ chồng Gilbert (sống tại thành phố Houston, bang Texas, Hoa Kỳ) đưa hai con vào giường ngủ và dọn dẹp nhà cửa. Trong lúc đang cùng vợ rửa bát đĩa, Marc Gilbert nghe loáng thoáng một tiếng nói lạ vang từ phòng Allyson. Nghĩ rằng có người lạ đột nhập vào nhà, anh vội đến trước cửa phòng Allyson. Ai đó đang nói bằng giọng Anh, gọi tên Allyson và tuôn ra những điều bậy bạ. Mở toang cửa phòng, vợ chồng Gilbert nhận ra ngay giọng nói phát ra từ chiếc camera quan sát. Biết có người vào phòng, chiếc camera quay về phía cửa, giọng nói từ camera chửi rủa vợ chồng Gilbert! Gilbert lao đến chiếc camera và rút dây điện. Vợ chồng Gilbert bàng hoàng. Chiếc camera hữu ích để trông nom Allyson từ xa bỗng dưng trở thành mối đe dọa.

 

Marc Gilbert trước cửa phòng của bé Allyson.

Camera Foscam trong phòng của bé Allsyson.

Giường ngủ của bé Allyson.

Trong phim kinh dị Poltergeist (đạo diễn Tobe Hooper, do Steven Spielberg viết kịch bản và sản xuất, hãng phim Metro-Goldwyn-Mayer phát hành năm 1982), những hồn ma hiểm ác quấy rối một bé gái, kể cả quan sát cô bé và gia đình từ trong TV của họ. Chuyện tưởng tượng ấy nay đang xuất hiện dần trong thực tế, khi kẻ xấu có thể theo dõi người tiêu dùng qua webcam trên TV nhà mình hôm nay. (Nguồn ảnh: MGM).

Câu chuyện của nhà Gilbert được tường thuật trên trang tin ABC News ngày 13/8/2013. Gilbert muốn kể chuyện cho phóng viên để lên tiếng báo động cho các bậc cha mẹ về nguy cơ từ camera quan sát.

Chiếc camera quan sát của Gilbert mang nhãn hiệu Foscam, sản xuất tại Trung Quốc. Foscam thuộc loại camera có kết nối Internet, được quảng cáo là thiết bị baby monitor, dùng cho những người làm cha mẹ theo dõi con mình từ xa, không muốn phó thác trách nhiệm cho người trông trẻ tại nhà. Foscam có loa giúp cha mẹ ở chỗ làm dễ dàng căn dặn người trông trẻ tại nhà hoặc… “ru con từ xa”, nếu cần. Foscom cũng giúp cha mẹ khi làm việc nhà vẫn có thể luôn để mắt đến con nhỏ đang chơi hoặc ngủ trong phòng.

Theo lời quảng cáo, sau khi người dùng quy định thông số thích hợp để Foscom kết nối với mạng Wi-Fi trong nhà, Foscam hoạt động độc lập trên mạng, không cần máy tính. Người dùng thấy được hình ảnh mà Foscam ghi nhận sau khi đăng nhập Foscam qua mạng. Foscam có thể liên lạc với máy tính cá nhân (Windows/Mac), máy tính bảng (iPad/Android/Windows 8) hoặc điện thoại thông minh (iPhone/Android/Blackberry). Khi phát hiện bất cứ người nào đi vào hoặc đi khỏi phạm vi quan sát, Foscam gửi thông báo dưới dạng thư điện tử đến địa chỉ hộp thư cho trước.

Gilbert thừa nhận: “Chúng tôi hầu như không thể sống thiếu chiếc camera ấy”. Theo anh, kẻ xâm nhập chiếc camera qua mạng và nói những lời dung tục chỉ là người lạ muốn quấy phá. Kẻ ấy biết tên Allyson chỉ vì nhìn thấy dòng chữ lớn “Allyson” mà Gilbert trìu mến gắn trên tường, ở đầu giường của con gái. “Là một người cha, tôi sẽ luôn bảo vệ con trước những loại người như vậy. Tôi có hoảng hốt đôi chút nhưng điều này sẽ không xảy ra lần nào nữa. Allyson bị điếc bẩm sinh. Cháu phải mang máy nghe ở tai. Rất may là tôi đã tắt máy nghe khi đưa cháu vào giường ngủ. Allyson không nghe gì cả và cháu vẫn ngủ yên”.

Bên dưới bài tường thuật câu chuyện ở nhà Gilbert, có những lời bình luận lên án vợ chồng Gilbert… lười biếng, quá lệ thuộc vào công nghệ: “Thế thì người ta nuôi con ra sao trước thời Internet?”. Ý kiến phê phán quên mất chi tiết bé Allyson hai tuổi bị điếc bẩm sinh, không dễ học nói và nhận biết mọi thứ chung quanh như trẻ bình thường. Bé khó diễn đạt những gì mình muốn, chuyện rủi ro dễ xảy ra hơn. Vì vậy, chiếc camera quan sát trở nên đắc dụng.

Trả lời phỏng vấn của BBC News về sự việc, nhà phân phối sản phẩm Foscam tại Anh khuyến cáo khách hàng phải thay đổi mật khẩu cho Foscam, khác với mật khẩu mặc định. Gilbert khẳng định rằng anh có đặt mật khẩu riêng cho chiếc camera và modem (kiêm chức năng bộ định tuyến router) của mạng Wi-Fi trong nhà. Những người hiểu biết kỹ thuật cho rằng có thể Gilbert chưa đặt lại mật khẩu cấu hình (khác với mật khẩu truy cập mạng Wi-Fi) cho modem. Rất nhiều người dùng modem quên đặt lại tên người dùng và mật khẩu cấu hình, cho khác với mặc định, trong khi hầu như mọi modem đều có chức năng remote management (quản lý từ xa). Ý kiến khác cho rằng có thể mật khẩu của Gilbert dễ đoán, không an toàn, hoặc Gilbert chưa chuyển router sang giao thức WPA2 có tính bảo mật cao nhất hiện nay, hoặc máy tính của Gilbert bị cài key logger (phần mềm theo dõi bàn phím) nên lộ mật khẩu.

Có lẽ vụ xâm nhập xảy ra do nguyên nhân khác. Từ tháng 4/2013, hai chuyên gia bảo mật Sergey Shekyan và Artem Harutyunyan thuộc Công ty Qualys đã cảnh báo nguy cơ từ các loại IP camera (camera hoạt động độc lập trên mạng). Loại camera như vậy dùng hệ điều hành Linux rút gọn, đóng vai trò tương tự một web server (máy chủ cung cấp trang mạng) giản lược, có khả năng tiếp nhận yêu cầu truy cập qua mạng. Do sự giản lược tối đa, IP camera không có khả năng chống xâm nhập như web server thực thụ, có thể bị cài đặt phần mềm nội ứng qua mạng. Kết quả là tất cả thiết bị trong mạng Wi-Fi của chủ nhân chiếc “camera theo dõi” có thể bị theo dõi bởi kẻ lạ. Tiếc rằng báo cáo của Qualys đã dùng thuật ngữ IP camera, trong khi các bậc cha mẹ được chào hàng với sản phẩm baby monitor.

 

Camera quan sát nhãn hiệu Foscam.

Vụ việc ở nhà Gilbert xảy ra khi giới công nghiệp và truyền thông ngày càng hào hứng với ý tưởng ngôi nhà thông minh. Trong ngôi nhà thông minh, hầu như mọi thiết bị đều có khả năng điều chỉnh hoạt động để đạt mức tối ưu và có kết nối Internet nhờ mạng Wi-Fi gia đình. Mỗi thiết bị đều có địa chỉ IP nhất định trên mạng, ghi nhớ tập quán người dùng và thường xuyên liên lạc với nhà cung cấp dịch vụ để bổ sung “giá trị gia tăng”. Trên thiết bị di động (điện thoại hoặc máy tính bảng), chủ nhân ngôi nhà có thể xem sơ đồ ngôi nhà và chọn thiết bị để điều khiển. Việc điều khiển được thực hiện tại chỗ hoặc từ xa.

Chiếc TV thông minh với camera tích hợp có khả năng theo dõi người xem và chọn chương trình phù hợp, phim quảng cáo phù hợp. Khi TV vừa được bật, nếu nhận ra chỉ có đôi nam nữ ngồi xem, TV sẽ tự động chọn phim lãng mạn!

Máy lạnh, máy sưởi, máy giặt, máy rửa bát, máy nướng bánh, máy pha cà phê,… đều được kết nối với Internet, giúp nhà sản xuất theo dõi hoạt động của chúng trong thực tế để cập nhật phần mềm tối ưu hóa và dự báo hư hỏng. Dùng thiết bị di động, chủ nhân có thể bật đèn, bật máy lạnh, bật máy pha cà phê,… trước khi về đến nhà.

Tất cả đều là hiện thực, không phải chuyện viễn tưởng.

Điều khiển nhà thông minh qua máy tính bảng.

Chỉ có điều, ngay trong hoạt động bình thường của ngôi nhà thông minh, chủ nhân không phải là người duy nhất điều khiển những thiết bị trong ngôi nhà của mình. Nguy hiểm hơn tên trộm thông thường, kẻ xấu giành được quyền điều khiển ngôi nhà có thể hiểu biết kỹ lưỡng nếp sống của chủ nhân hơn tất cả người thân quen!

(BEC)

Bóng tối trong ngôi nhà thông minh